prendasdesardegna.it
prendasdesardegna.it
Sa mazina

Sa mazina

Brebus, malifatus, arrimedius e contus
In sa bidda de Sant’Andrea de Frius, comenti in totu sa Sardìnnia, sa pigadura de ogu - chi podit essi fata castiendi sceti e chena de nexi puru, de chini est gelosu de sa sorti de is àterus – fut bia comenti un’arrori mannu chi podiat portai a sa morti puru. Po scullai sa pigadura de ogu si faiat sa “mexina”. Giai sèmpiri fiant is bècius a fai is mexinas, imparadas de is babus e de is mamas o intèndias de calincunu chi ddas iat fatas. Totus incumentzànt pedendi agiudu a Deus, comenti a nai ca chini faiat sa mexina, dda faiat po agiudai chini ndi teniat abisogiu, arrispetendi sa crèsia e no pedendi agiudu a su demoniu o àterus spìritus malus.


Is brebus prus imperaus in sa bidda fiant sa mexina de s’ogu pigau e s’umbra (po sa sprama), contra a su dolori de stògumu, sa stria, su pilu de tita, is maràndulas, po is porrus, contra a is pillonis e is baballotis de is bìngias, po torrai a agatai calicunacosa perdia o furada, contra a su malicaducu de is pipius e contras a su rìspiu.

Mexina po su scarrafiu de cani
Si contat ca custa maladia si podiat pigai atiddendi su surcu fatu de su cani acutzendu-sì is ungas. Is sìntomus funt doloris a s’illari e po sanai, si pigànt tres arrogheddus de carboni fendi-sì su sinnu de sa cruxi. Agoa si passàt in sa còscia dònnia arrogu de carboni, unu a sa borta, narendi preghieras.

Mexina po su fogu de Sant’Antoni
Si incumentzàt cun su sinnu de sa cruxi, agoa cun d-un’atza si frigànt tres pedrixeddas biancas, boddias in su sartu, finas a bogai cincidda chi depiat ferri a sa parti malàdia. Chi su ritu no fut fatu ananti a su malàdiu, sa cincidda s’allogàt in d-una ampudda de ollu e custa dda mandànt a su malàdiu chi ungiat cun custu ollu sa parti malàdia.

Brebu po sa temporada
Santa Barbara e Santu Iacu – bois portais is crais de lampu - bois portais is crais de celu - no tocheis fillu allenu - ne in domu ne in su sartu - Santa Barbara e Santu iacu.

Malifatus

Is malifatus funt pipieddas de tzapulu fatas cun s’intentu de fai mali a calincunu. S’imperànt arrogus de arroba chi fiant de chini si boliat ofendi e a sa pipiedda de tzapulu si donàt su nòmini de custa persona. Si narànt preghieras cravendiddi is agus: dònnia cravada fut una maladia o un’arrori. Meda bortas in su sartu s’agatànt arangius chi teniant agus cravaus. Si contat ca po fai unu malifatu si depiat pediri a una bruxa chi, cuncordendi cun su dimòniu, nc’arrennesciat a ndi fai.

Arrimedius

Dolori de dentis
Si faiant impacus de farra e binu forti o axedu e si portànt trogaus apitzus de su dolori po dus-tres diis.

Arresfriu
Si ghetàt in sa braxia cafeu e tzucuru, desinou croxu de arangiu, si poniat sa conca aìnturu de sa ziminera cun d-unu arrogu de arroba in faci e s’arrespiràt aìnturu su fumu chi ndi bessiat (is afumentus).

Cagaredda de is pipius
si passàt s’arrevellu de s’ou in sa brenti de su pipiu, agoa cinixu; si lassà aici totu sa noti.

Dolori de brenti
Si sichiat tabacu in su bìddiu.

Dolori de stògumu
Si imperàt s’ebra de ruba, un’ebra spainada meda in bidda, ma chi oi no s’agatat prus. Si coiat s’erba cun unu pagheddu de farra e lardu. Agoa si trogàt apitzus e s’apoderàt finas a candu non passàt su dolori de stògumu.

Dolori de conca
Si fragàt su tabacu.

Segaduras
Si facevano degli impasti con una pianta chiamata magadrosciu, ci si fasciava e si lasciava agire alcuni giorni.

Doloris a is arrigus
Si coiat un’ebra (ebra de bentu) e si buffàt abarrendi chena de papai po duas diis.

Scrogaduras
Si impàst telus de linu cun su biancu de s’ou e si trogàt sa parti scrogada.

Contus

Sa mama de sa funtana
Unu tempus totus teniant una funtana in domu insoru. Is mamas, timendi chi calincunu si podessit incrarai e arrui aìnturu, a is pipieddus contànt ca aìntru de sa funtana ddoi biviat una bruxa chi aciapàt e tagàt asuta cun issa is pipius chi si incrarant.

Su carru de nannai
Po donai asseliu a is pipius chi timiant is tronus, si naràt ca fiat arribendi su carru de nannai, un’ajaju bèciu bèciu chi curriat de una parti a s’àtera, cun d-unu carru totu segau.

Is cogas
Si pentzàt ca is cogas arrennesciant a si fai a pisitus e ca suiant su sànguni de is pipius ancora no batiaus, finas a ddus bociri. Contra is cogas si poniat su trèbini a fundu a susu aìnturu de sa ziminera, deghinou una scova a s’imbressi a palas de sa genna.

Sa mama de su soli
A is pipius si contàt su contu de sa mama de su soli, chi me is diis prus bascosas de s’istadi, bessiat po ndi pinnicai is pipius chi agatàt me is bias de sa bidda. Si contàt a is pipius po no ddus fai bessiri a foras a crofu de soli.

Su buginu
Nau puru s’aremigu, òmini nieddu cun d-unu manteddu nieddu e unu sacu imperau po nci ponni aìnturu is pipius malus.

Sa mama de su bentu
Fèmina chi sciriat bolai e chi aciapàt a is pipius a su tzughitu de sa camisa e ddus ingolliat cun issa. Su contu si contàt candu ci fiat bentu estu.

Torna su
prendasdesardegna.it

Crediti